Systemisch werk
We leven allemaal in menselijke systemen zoals het gezin, ons werk, de vereniging waar we op zitten, school, onze vriendenkring, het land waarin we wonen, etc. De regels en ook onbewuste wetten in dergelijke systemen zijn vaak ingewikkeld. Het wordt steeds duidelijker dat veel organisatorische en persoonlijke problemen een systemische oorzaak hebben.
In het systeem waarin wij zitten hebben wij een plek toegewezen gekregen of nemen wij deze in. De plek die je in het systeem hebt is essentieel. De leden van een systeem hebben een plek, maar deze plek is niet altijd de juiste. Dit kan belemmerend werken in je zijn. Het vinden en innemen van jouw eigen werkelijke plek binnen een systeem, wijzigt oude remmende patronen en maakt het mogelijk om jouw eigen plek in het leven in te nemen.
Veel overtuigingen, gedragingen en patronen die we hebben, vinden hun oorsprong in de systemen waarin we zijn opgegroeid. Denk hierbij aan het gezin of land waarin je bent opgegroeid. We hebben uit dit systeem zowel bekrachtigende als beperkende patronen meegenomen. Vaak uit loyaliteit. Deze (beperkende) patronen kom je in je huidige leven vaak weer tegen binnen nieuwe systemen, zoals bijvoorbeeld je relatie of je werk. Met systemisch werk kun je deze onbewuste patronen weer zichtbaar maken.
Er zijn vier basisprincipes in systemisch werk:
- Ordening : het innemen van de juiste plek met de daarbij behorende verantwoordelijkheid
- Balans in geven en nemen : er moet een juiste balans zijn
- Erbij horen : binnen het systeem heeft iedereen evenveel recht op een plek
- Erkennen wat er is : de dingen nemen zoals ze zijn, zonder iets te willen veranderen
Als deze één of meer van deze basisprincipes binnen een systeem verstoort raken dan ontstaan er dynamieken. Vanuit deze dynamieken wordt een nieuw evenwicht binnen het systeem nagestreefd, waardoor de huidige situatie blijft bestaan.
Voorbeelden van dynamieken zijn:
- Iets voor een ander dragen binnen het systeem
- Iemand volgen die binnen het systeem is buitengesloten of niet erkend
- Iemand gaat van zijn plaats af (bijvoorbeeld ouderlijk gezin (ver)zorgen, verantwoordelijkheid van een ouder overnemen, etc.)
- Iemand identificeert zich met een ideaal, iemand of een concept
Voor wat betreft systemisch werk, werk ik zelf met een:
- Genogram: een soort van stamboom waarmee je verschillende gebeurtenissen binnen jouw familie in kaart kunt brengen.
- Tafelopstelling: een systemische opstelling met poppetjes, waarmee inzicht kan worden gegeven in de situatie waar jouw hulpvraag betrekking op heeft.
Ik doe geen systemische opstellingen met representanten.
